یکی از مهمترین و زیباترین نعماتی که خدای متعال به بندگان خود عطا کرده بعثت پیامبر رحمت رسول اکرم (صلی الله علیه واله و سلم) است. چنان که قرآن کریم می‌فرماید: ﴿لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا مِّنْ أَنفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُّبِینٍ﴾[1] به یقین خدا بر مؤمنان منت نهاد [که] پیامبرى از خودشان در میان آنان برانگیخت تا آیات خود را بر ایشان بخواند و پاکشان گرداند و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد قطعا پیش از آن در گمراهى آشکارى بودند
اگر با دیده تحقیق و تدبر در منایع تاریخی توجه شود، شاید بتوان گوشه‌ای از آثار و برکات بعثت رسول اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) را متوجه شد. چرا که این پیامبر الهی در دوران و سر زمینی به رسالت مبعوث شدند، که مردم آن دیار به بدترین و زشت ترین رفتارها و بلایای اخلاقی دچار بودند.
در آن زمان زنده به گور کردن کودکان و دختران رسم رایجی بود. قتل و خونریزی و چپاولگری عادت مردم آن سرزمین گردید بود. بدترین موجودات به عنوان خدای عالم محل امید افراد محسوب می شدند، در چنین فضای خدای متعال بر امت خود منت نهاد و بهترین بنده خود را برای هدایت و رهبری مردم به رسالت مبعوث نمود. برای روشن تر شدن اهمیت و برکات رسالت به صورت مختصر به چند مورد اشاره می‌کنیم.
۱ـ گسترش علم و آموزش دستورات سعادت بخش
از برکات دین مقدس اسلام و بعثت پیامبر رحمت گسترش علم و تعلیم و تربیت است. آری چگونه چنین نباشد بعثتی که با « اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ» شروع شده و با «عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ یَعْلَمْ» ادامه پیدا کرده با و تعلیم و آموزش احکام و دستوراتی که موجب فلاح و رستگاری امت است به دنبال تزکیه جامعه از فساد‌ها و رساندان آنان به سعادت و خوشبتی دنیا و آخرت می‌باشد. آری هدف بعثت انبیاء و رسول مکرم اسلام گسترش علم و تعلیم علوم و دستوراتی است که بشر را از تاریکی به روشنایی و از گمراهی به هدایت و از شقاوت به سعادت راهنمایی می‌کند. ازینرو خدا بر این بشر منت گذاشته و رسول رحمت خویش را برای هدایت بشر فرستاد.
لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ إِنْ کَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِی ضَلاَلٍ مُبِینٍ[2]
خداوند بر مؤمنان منت نهاد [= نعمت بزرگی بخشید] هنگامی که در میان آنها، پیامبری از خودشان برانگیخت؛ که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد؛ هر چند پیش از آن، در گمراهی آشکاری بودند.
آری پیامبر رحمت طلب علم را بر تمام مسلمین واجب معرفی کرده « طَلَبُ الْعِلْمِ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِم»[3] و آن را واجب‌تر از طلب مال و دنیا معرفی می‌کند « ِ أَلَا وَ إِنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ أَوْجَبُ عَلَیْکُمْ مِنْ طَلَبِ الْمَال»[4]
2-تقویت اخلاق و نهادینه کردن رفتارهای نیکو در جامعه
امیر المؤمنین علیه‌السلام در خطبه‌ای که قبل از جنگ نهران ایراد شده زمان جاهلیت را چنین توصیف می‌فرمایند: «اِنَّ اللّهَ بَعَثَ مَحَمَداً(صلى الله علیه وآله) نَذِیراً لِلعَالَمِینَ وَ اَمِیناً عَلَى التَّنزِیلِ، وَ اَنْتُم مَعْشَرَ العَرَبِ عَلَى شَرِّ دِینٍ وَ فِى شَرِّ دَارٍ، مُنِیخُونَ بَیْنَ حِجَارَةِ خُشْنٍ وَ حَیَاتِ صُمٍّ، تَشْرَبُونَ الکَدِرَ وَ تَأکُلُونَ الجَشْبَ وَ تَسْفِکُونَ دِماءَکُم وَ تَقطَعُونَ اَرْحَامَکُم، اَلاَصْنَامُ، فِیکُم مَنْصُوبَةٌ وَ الاّثَامُ بِکُم مَعْصُوبَةٌ»[5]؛ (خداوند متعال، حضرت محمد(صلى الله علیه وآله) را در حالى فرستاد که ترساننده جهانیان از عذاب و امین بر ابلاغ احکامى بود که بر او نازل شده بود، و شما اى گروه عرب بر بدترین کیش و آئین [یعنى شرک و بت پرستى] و در بدترین خانه و جایگاه [یعنى حجاز] بودید [که قحطى و فتنه در آنجا بسیار بود]، در زمین هاى سنگلاج و میان مارهاى پر زهرى که از آوازها نمى رمیدند، مانند اینکه کر بودند، اقامت داشتید، آب لجن سیاه را مى آشامیدید و غذاى خشن [مانند جُوِ پر سبوس و آرد هسته خرما و سوسمار] مى خوردید، و خون یکدیگر را مى ریختید و قطع رحم و دورى از خویشاوندان مى کردید، [بر اثر سختى معیشت و بدى اخلاق رعایت صله رحم نمى نمودید] بتها در میان شما نصب، و گناهان به شما پیچیده شده بود).
اما با بعثت پیامبر رحمت و مهربانی، با خلق عظیم خویش «وَ إِنَّکَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِیمٍ» و رفتار مهربان و قلب رئوف و مهربان خویش«فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظّاً غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ»[6] تحول و انقلاب عظیمی را در دل آنها ایجاد کرد و بهترین دین یعنی توحید و خدا پرستی را برای آنان آورده و نظام شهرسازی و طهارت و نجاست و آداب زیبایی اسلامی را برای آنها هدیه آورده و آن انسان‌های خشن به انسان‌های مهربانی که تبدیل کرد که حاضر شدند پدرکشتگی‌ها و اختلافات عمیق قومی قبله‌ای را کنار گذاشته و صفات زیبایی رحم و مروت و بخشندی و کرامت را در بین آنها نهادینه کرد. قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لاَ تَفَرَّقُوا وَ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَاناً وَ کُنْتُمْ عَلَى شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَکُمْ مِنْهَا کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ»[7]
و همگی به ریسمان خدا [= قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت]، چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگِ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد، و به برکتِ نعمتِ او، برادر شدید! و شما بر لبِ حفره‌ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌سازد؛ شاید پذیرای هدایت شوید.
۳ـ بهبود معشیت و وضعیت اقتصادی مردم
یکی دیگر از فوائد بعثت و آثار آن بهبود زندگی و معیشت مردم بود. مردم عربستان در شرایط بسیار بد اقتصادی زندگی می‌کردند و امکانات اولیه زندگی را نداشتند. اما با بعثت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله و دولت اسلامی آنان از نظام اسلام بهره گرفته و از قدرت‌های سیاسی و اقتصادی منطقه تبدیل شدند. امیر المؤمنین علیه‌السلام در این باره می فرماید:
نَشَرَتِ اَلنِّعْمَةُ عَلَیْهِمْ جَنَاحَ کَرَامَتِهَا وَ أَسَالَتْ لَهُمْ جَدَاوِلَ نَعِیمِهَا وَ اِلْتَفَّتِ اَلْمِلَّةُ بِهِمْ فِی عَوَائِدِ بَرَکَتِهَا فَأَصْبَحُوا فِی نِعْمَتِهَا غَرِقِینَ وَ فِی خُضْرَةِ عَیْشِهَا فَکِهِینَ . قَدْ تَرَبَّعَتِ اَلْأُمُورُ بِهِمْ فِی ظِلِّ سُلْطَانٍ قَاهِرٍ وَ آوَتْهُمُ اَلْحَالُ إِلَى کَنَفِ عِزٍّ غَالِبٍ وَ تَعَطَّفَتِ اَلْأُمُورُ عَلَیْهِمْ فِی ذُرَى مُلْکٍ ثَابِتٍ فَهُمْ حُکَّامٌ عَلَى اَلْعَالَمِینَ وَ مُلُوکٌ فِی أَطْرَافِ اَلْأَرَضِینَ یَمْلِکُونَ اَلْأُمُورَ عَلَى مَنْ کَانَ یَمْلِکُهَا عَلَیْهِمْ وَ یُمْضُونَ اَلْأَحْکَامَ فِیمَنْ کَانَ یُمْضِیهَا فِیهِمْ لاَ تُغْمَزُ لَهُمْ قَنَاةٌ وَ لاَ تُقْرَعُ لَهُمْ صَفَاةٌ!.[8]
به نعمتهایی که خداوند هنگام بعثت پیامبر اکرم (ص) به آنان ارزانی داشت بنگرید که آنان را مطیع و فرمانبردار شریعت او گردانید و در پرتو شریعت او با هم مهربانشان ساخت. بنگرید که چگونه نعمت و آسایش پروبال کرامت و بزرگواری خود را بر آنها گستراند و نهرهای مواهب خود را به سوی آنان جاری نمود و آیین حق با تمام برکاتش آنها را فراگرفت. پس در میان نعمت ها غرق گشتند و در زندگی خرّم و شادمان شدند. امور آنان در سایه قدرت کامل استوار گردید و سامان یافت و در سایه عزتی پیروز قرار گرفتند و حکومتی ثابت و پایدار نصیبشان گردید. پس آنان حاکم و زمامدار جهانیان شدند و سلاطین روی زمین گشتند و مالک و فرمانروای کسانی شدند که قبلا بر آنها حکومت می کردند و قوانین و احکام را درباره کسانی به اجرا گذاردند که قبلا درباره خودشان اجرا می نمودند. کسی قدرت درهم شکستن نیروی آنان را نداشت و احدی خیال مبارزه با آنان را در سر نمی پروراند.
