آثار و برکات عظیم زیارت امام حسین علیه‌السلام

 

زیارت ابا عبد الله الحسین علیه‌السلام آثار بسیاری دارد که بیان ‌آن از عهده این مقاله و از قلمی مانند من ساخته نیست، اما این موجب نمی‌شود که از بیان فضائل و آثار زیارت سید الشهدا علیه‌السلام دست کشیده و به آن نپردازیم. از این رو در این مختصر به بررخی از فضائل زیارت حضرت را از روایات اهلبیت علیهم‌السلام در اختیار خوانندگان و زائران محترم قرار می‌دهیم، تا در نشر این فضائل سهیم باشیم ان شاء الله.

1. دفع ویرانی
2. نجات از غرق شدن
3. نجات از آتش گرفتن
4. نجات از خورده شدن توسط درندگان

امام باقر (ع) می‌فرماید:

«مُرُوا شِیعَتَنَا بِزِیَارَةِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ (عهما) فَإِنَّ زِیَارَتَهُ تَدْفَعُ الْهَدْمَ وَ الْغَرَقَ وَ الْحَرَقَ وَ أَکْلَ السَّبُعِ وَ زِیَارَتُهُ مُفْتَرَضَةٌ عَلَى مَنْ أَقَرَّ لِلْحُسَیْنِ (ع) بِالْإِمَامَةِ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ.»[1]

«شیعیان ما را به زیارت حسین بن علیّ (عهما) امر کنید، زیرا که زیارت او ویرانى و غرق و آتش‏سوزى و خورده شدن توسط درندگان را دفع‏ میکند، و زیارت او بر کسى که به امامت امام حسین (ع) از جانب خداى عز و جل اقرار کرده باشد، واجب است.

5. بر آورده شدن حاجت
6. خواست‌های دنیایی که او را مهموم کرده را خدا کفایت می‌کند
7. زیاد شدن عمر
8. دفع بلاها‌و گرفتاری‌ها
9. موجب زیادی رزق

عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ قَالَ: ... وَ مَنْ زَارَهُ کَانَ اللَّهُ لَهُ مِنْ وَرَاءِ حَوَائِجِهِ وَ کُفِیَ‏ مَا أَهَمَّهُ‏ مِنْ‏ أَمْرِ دُنْیَاهُ‏ وَ إِنَّهُ لَیَجْلِبُ الرِّزْقَ عَلَى الْعَبْدِ وَ یُخْلِفُ عَلَیْهِ مَا أَنْفَقَ.^[2]

کسی که ا و را زیارت کند: خداوند متعال حوائجش را برآورده نماید و آنچه از دنیا مقصود او است را کفایت فرماید. و نیز زیارت آن حضرت موجب جلب رزق براى زائر مى‌باشد. و آنچه در این راه انفاق کرده بر او باقى مانده و جانشین و یادگارش خواهد بود

 (عَبْدِ الْمَلِکِ الْخَثْعَمِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ لِی یَا عَبْدَ الْمَلِکِ لَا تَدَعْ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ع وَ مُرْ أَصْحَابَکَ بِذَلِکَ یَمُدُّ اللَّهُ‏ فِی‏ عُمُرِکَ‏ وَ یَزِیدُ اللَّهُ فِی رِزْقِکَ وَ یُحْیِیکَ اللَّهُ سَعِیداً وَ لَا تَمُوتُ إِلَّا سَعِیداً [شَهِیداً] وَ یَکْتُبُکَ سَعِیداً.^[3])

اى عبد الملک زیارت حسین بن على علیهما السّلام را ترک مکن و یارانت را به آن امر کن زیرا خداوند  بواسطه آن عمر تو را طولانى کرده و روزى و رزقت را واسع مى‌فرماید در زندگی سعادتمند خواهی بود و نخواهى مرد مگر با سعادت و تو را در زمره سعداء مى‌نویسد.

عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: مُرُوا شِیعَتَنَا بِزِیَارَةِ قَبْرِ الْحُسَیْنِ ع فَإِنَ‏ إِتْیَانَهُ‏ یَزِیدُ فِی‏ الرِّزْقِ‏ وَ یَمُدُّ فِی الْعُمُرِ وَ یَدْفَعُ مَدَافِعَ السَّوْءِ وَ إِتْیَانَهُ مُفْتَرَضٌ عَلَى کُلِّ مُؤْمِنٍ یُقِرُّ لِلْحُسَیْنِ بِالْإِمَامَةِ مِنَ اللَّهِ.^[4]

محمّد بن مسلم، از حضرت ابى جعفر علیه السّلام حضرت فرمودند: امر کنید شیعیان ما را به زیارت قبر حضرت حسن بن على علیهما السّلام چه آنکه زیارت آن حضرت رزق و روزى را زیاد و عمر را طولانى کرده و امورى که بدى و شر را جلب مى‌کنند دفع مى‌نماید. و زیارت آن حضرت بر هر مؤمنى که اقرار به امامت حضرتش از طرف حق تعالى دارد واجب و لازم است.

10. آنچه در راه زیارت هزینه کند بر می‌گردد

 (وعَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ قَالَ: ... وَ مَنْ زَارَهُ وَ یُخْلِفُ عَلَیْهِ مَا أَنْفَقَ.^[5])

و آنچه در این راه انفاق کرده بر او باقى مانده و جانشین و یادگارش خواهد بود

11. هر درهم هزینه کند ده هزار درهم خدا پاداش می‌دهد و آن را برای قیامت ذخیره می‌کند

(عَنِ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ قَالَ: قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ مَا تَقُولُ فِیمَنْ تَرَکَ زِیَارَتَهُ وَ هُوَ یَقْدِرُ عَلَى ذَلِکَ قَالَ أَقُولُ إِنَّهُ قَدْ عَقَّ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ عَقَّنَا وَ اسْتَخَفَّ بِأَمْرٍ هُوَ لَهُ وَ مَنْ زَارَهُ... وَ إِنْ سَلِمَ فُتِحَ لَهُ الْبَابُ الَّذِی یَنْزِلُ مِنْهُ الرِّزْقُ وَ یُجْعَلُ لَهُ بِکُلِّ دِرْهَمٍ أَنْفَقَهُ عَشَرَةُ آلَافِ دِرْهَمٍ وَ ذُخِرَ ذَلِکَ لَهُ فَإِذَا حُشِرَ قِیلَ لَهُ لَکَ بِکُلِّ دِرْهَمٍ عَشَرَةُ آلَافِ دِرْهَمٍ وَ إِنَّ اللَّهَ نَظَرَ لَکَ وَ ذَخَرَهَا لَکَ عِنْدَهُ.^[6])

از حلبى، از حضرت ابى عبد اللّٰه علیه السّلام در ضمن حدیث طویلى نقل کرده، وى گفت: محضر مبارک امام علیه السّلام عرضه داشتم: فدایت شوم چه مى‌فرمائید در باره کسى که با داشتن قدرت زیارت آن حضرت را ترک مى‌کند؟ حضرت مى‌فرمایند: مى‌گویم: این شخص عاق رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم و عاق ما اهل بیت مى‌باشد و امرى که به نفع او است را سبک شمرده است. و کسى که آن حضرت را زیارت کند: ... و اگر وى در سفر زیارت سالم و از گزند مرگ در امان ماند دربى به روى او گشوده مى‌شود که رزق و روزى وى از آن نازل مى‌گردد و در مقابل هر درهمى که انفاق کرده ده هزار درهم قرار داده مى‌شود و آن را براى وى ذخیره کرده و هنگامى که محشور شد و از قبر بیرون آمد به او گفته مى‌شود: در مقابل هر درهمى که در سفر زیارتت خرج کردى ده هزار درهم مال تو است و خداوند به تو نظر نموده و آنها را نزد خودش براى او ذخیره کرد.

12. محفوظ ماندن آنچه در شهر و دیارش گذاشته

«مُعَاذٌ عَنْ أَبَانٍ قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع‏ مَنْ أَتَى قَبْرَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع ...‏ وَ حُفِظَ فِی کُلِّ مَا خَلَّفَ»‏^[7]

حضرت ابو عبد اللّٰه علیه السّلام فرمودند: ... آنچه را که از خود باقى گذارد حقتعالى حافظ‍‌ آنها است.

13. شاد شدن اهل بیت از زائر امام حسین علیه‌السلام

 (صفوان الجمال قال سألت ابا عبد الله و نحن فی طریق المدینۀ: وَ لَوْ یَعْلَمُ زَائِرُ الْحُسَیْنِ ع مَا یَدْخُلُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ وَ مَا یَصِلُ إِلَیْهِ مِنَ الْفَرَحِ وَ إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ إِلَى فَاطِمَةَ وَ الْأَئِمَّةِ وَ الشُّهَدَاءِ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ وَ مَا یَنْقَلِبُ‏ بِهِ‏ مِنْ‏ دُعَائِهِمْ‏ لَهُ‏ وَ مَا لَهُ فِی ذَلِکَ مِنَ الثَّوَابِ فِی الْعَاجِلِ وَ الْآجِلِ وَ الْمَذْخُورِ لَهُ عِنْدَ اللَّهِ لَأَحَبَّ أَنْ یَکُونَ مَا ثَمَّ دَارَه‏^[8])

زائر حسین علیه السّلام اگر بداند که با زیارتش چه سرور و فرحى به رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم و امیر المؤمنین علیه السّلام و فاطمه سلام اللّٰه علیها و ائمه علیهم السّلام و شهداء از ما اهل بیت وارد شده و او نیز مطّلع باشد که از ناحیه دعاء ایشان برایش چه حاصل شده و همچنین واقف باشد از اجر و ثواب دنیوى و اخروى و آنچه براى وى نزد خدا ذخیره گشته هر آینه دوست مى‌دارد که منزلش نزد آن جناب بوده و از آنجا هیچ گاه مفارقت نکرده و پیوسته در حال زیارت حضرتش باشد.

14. دعای حضرت زهرا برای زائر امام حسین علیه‌السلام

دَاوُدَ بْنِ کَثِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: إِنَّ فَاطِمَةَ بِنْتَ مُحَمَّدٍ ص تَحْضُرُ لِزُوَّارِ قَبْرِ ابْنِهَا الْحُسَیْنِ علیه‌السلام فَتَسْتَغْفِرُ لَهُمْ ذُنُوبَهُمْ.[9]

داود بن کثیر، از حضرت ابى عبد اللّٰه علیه السّلام نقل کرده که آن حضرت فرمودند: حضرت فاطمه علیها السّلام دخت حضرت محمّد صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم براى زوّار قبر فرزندش حضرت حسین بن على علیهما السّلام حاضر شده پس طلب آمرزش براى گناهان ایشان مى‌نماید.

دعای امام صادق علیه‌السلام برای زائران امام حسین علیه‌السلام

عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: اسْتَأْذَنْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقِیلَ لِی ادْخُلْ فَدَخَلْتُ فَوَجَدْتُهُ فِی مُصَلَّاهُ فِی بَیْتِهِ فَجَلَسْتُ حَتَّى قَضَى صَلَاتَهُ فَسَمِعْتُهُ یُنَاجِی رَبَّهُ وَ هُوَ یَقُولُ اللَّهُمَّ یَا مَنْ خَصَّنَا بِالْکَرَامَةِ وَ وَعَدَنَا بِالشَّفَاعَةِ وَ خَصَّنَا بِالْوَصِیَّةِ وَ أَعْطَانَا عِلْمَ مَا مَضَى وَ عِلْمَ مَا بَقِیَ- وَ جَعَلَ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْنَا اغْفِرْ لِی وَ لِإِخْوَانِی وَ زُوَّارِ قَبْرِ أَبِیَ الْحُسَیْنِ الَّذِینَ أَنْفَقُوا أَمْوَالَهُمْ وَ أَشْخَصُوا أَبْدَانَهُمْ رَغْبَةً فِی بِرِّنَا وَ رَجَاءً لِمَا عِنْدَکَ فِی صِلَتِنَا وَ سُرُوراً أَدْخَلُوهُ عَلَى نَبِیِّکَ وَ إِجَابَةً مِنْهُمْ لِأَمْرِنَا وَ غَیْظاً أَدْخَلُوهُ عَلَى عَدُوِّنَا- أَرَادُوا بِذَلِکَ رِضَاکَ فَکَافِهِمْ عَنَّا بِالرِّضْوَانِ وَ اکْلَأْهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِ وَ اخْلُفْ‏ عَلَى أَهَالِیهِمْ وَ أَوْلَادِهِمُ الَّذِینَ خُلِّفُوا بِأَحْسَنِ الْخَلَفِ وَ اصْحَبْهُمْ وَ اکْفِهِمْ شَرَّ کُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ کُلِّ ضَعِیفٍ مِنْ خَلْقِکَ وَ شَدِیدٍ وَ شَرَّ شَیَاطِینِ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ وَ أَعْطِهِمْ أَفْضَلَ مَا أَمَّلُوا مِنْکَ فِی غُرْبَتِهِمْ عَنْ أَوْطَانِهِمْ وَ مَا آثَرُونَا بِهِ عَلَى أَبْنَائِهِمْ وَ أَهَالِیهِمْ وَ قَرَابَاتِهِمْ اللَّهُمَّ إِنَّ أَعْدَاءَنَا عَابُوا عَلَیْهِمْ بِخُرُوجِهِمْ فَلَمْ یَنْهَهُمْ ذَلِکَ عَنِ الشُّخُوصِ إِلَیْنَا- خِلَافاً مِنْهُمْ عَلَى مَنْ خَالَفَنَا فَارْحَمْ تِلْکَ الْوُجُوهَ الَّتِی غَیَّرَتْهَا الشَّمْسُ وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْخُدُودَ الَّتِی تَتَقَلَّبُ عَلَى حَضْرَةِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ ع وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْأَعْیُنَ الَّتِی جَرَتْ دُمُوعُهَا رَحْمَةً لَنَا وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْقُلُوبَ الَّتِی جَزِعَتْ وَ احْتَرَقَتْ لَنَا وَ ارْحَمْ تِلْکَ الصَّرْخَةَ الَّتِی کَانَتْ لَنَا اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ تِلْکَ الْأَبْدَانَ وَ تِلْکَ الْأَنْفُسَ حَتَّى تُوَفِّیَهُمْ عَلَى الْحَوْضِ یَوْمَ الْعَطَشِ الْأَکْبَرِ فَمَا زَالَ یَدْعُو وَ هُوَ سَاجِدٌ بِهَذَا الدُّعَاءِ فَلَمَّا انْصَرَفَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَوْ أَنَّ هَذَا الَّذِی سَمِعْتُ مِنْکَ کَانَ لِمَنْ لَا یَعْرِفُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَظَنَنْتُ أَنَّ النَّارَ لَا تَطْعَمُ مِنْهُ شَیْئاً أَبَداً وَ اللَّهِ لَقَدْ تَمَنَّیْتُ أَنِّی کُنْتُ زُرْتُهُ وَ لَمْ أَحُجَّ فَقَالَ لِی مَا أَقْرَبَکَ مِنْهُ فَمَا الَّذِی یَمْنَعُکَ مِنْ زِیَارَتِهِ ثُمَّ قَالَ یَا مُعَاوِیَةُ لِمَ تَدَعُ ذَلِکَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ لَمْ أَرَ أَنَّ الْأَمْرَ یَبْلُغُ هَذَا کُلَّهُ فَقَالَ یَا مُعَاوِیَةُ مَنْ یَدْعُو لِزُوَّارِهِ فِی السَّمَاءِ أَکْثَرُ مِمَّنْ یَدْعُو لَهُمْ فِی الْأَرْضِ[10]

از معاویة بن وهب نقل کرده‌اند که وى گفت: اذن خواستم که بر امام صادق علیه السّلام داخل شوم، به من گفته شد که داخل شو، پس داخل شده آن جناب را در نمازخانۀ منزلشان یافتم پس نشستم تا حضرت نمازشان را تمام کردند پس شنیدم که با پروردگارشان مناجات نموده و مى‌گفتند: بار خدایا، اى کسى که ما را اختصاص به کرامت داده و وعده شفاعت دادى و مختص به وصیّت نمودى (یعنى ما را وصى پیامبرت قرار دادى) و علم به گذشته و آینده را به ما اعطاء فرمودى، و قلوب مردم را مایل به طرف ما نمودى، من و برادران و زائرین قبر پدرم حسین علیه السّلام را بیامرز، آنان که اموالشان را انفاق کرده و ابدانشان را به تعب انداخته به جهت میل و رغبت در احسان به ما و به امید آنچه در نزد تست به خاطر صله و احسان به ما و به منظور ادخال سرور بر پیغمبرت و به جهت اجابت کردنشان فرمان ما را و به قصد وارد نمودن غیظ‍‌ بر دشمنان ما. اینان اراده و نیّتشان از این ایثار تحصیل رضا و خشنودى تو است پس تو هم از طرف ما این ایثار را جبران کن و بواسطه رضوان احسانشان را جواب گو باش و در شب و روز حافظ‍‌ و نگاهدارشان بوده و اهل و اولادى که از ایشان باقى مانده‌اند را بهترین جانشینان قرار بده و مراقب و حافظشان باش و شر و بدى هر ستمگر عنود و منحرفى را از ایشان و از هر مخلوق ضعیف و قوى خود کفایت نما و ایشان را از شر شیاطین انسى و جنّى محفوظ‍‌ فرما و اعطاء کن به ایشان برترین چیزى را که در دور بودنشان از اوطان خویش از تو آرزو کرده‌اند و نیز به ایشان ببخش برتر و بالاتر از آنچه را که بواسطه‌اش ما را بر فرزندان و اهل و نزدیکانشان اختیار کردند، بار خدایا دشمنان ما بواسطه خروج بر ایشان آنان را مورد ملامت و سرزنش قرار دادند ولى این حرکت اعداء ایشان را از تمایل به ما باز نداشت و این ثبات آنان از باب مخالفتشان است با مخالفین ما، پس تو این صورت‌هائى که حرارت آفتاب آنها را در راه محبّت ما تغییر داده مورد ترحّم خودت قرار بده و نیز صورت‌هائى را که روى قبر ابى عبد اللّٰه الحسین علیه السّلام مى‌گذارند و بر مى‌دارند مشمول لطف و رحمتت قرار بده و همچنین به چشم‌هائى که از باب ترحم بر ما اشک ریخته‌اند نظر عنایت فرما و دل‌هائى که براى ما به جزع آمده و بخاطر ما سوخته‌اند را ترحم فرما، بار خدایا به فریادهائى که بخاطر ما بلند شده برس، خداوندا من این ابدان و این ارواح را نزد تو امانت قرار داده تا در روز عطش اکبر که بر حوض کوثر وارد مى‌شوند آنها را سیراب نمائى. و پیوسته امام علیه السّلام در سجده این دعاء را مى‌خواندند و هنگامى که از آن فارغ شدند عرض کردم: فدایت شوم این فقرات و مضامین ادعیه‌اى که من از شما شنیدم اگر شامل کسى شود که خداوند عزّ و جلّ‌ را نمى‌شناسد گمانم این است که آتش دوزخ هرگز به آن فائق نیاید!!! به خدا سوگند آرزو دارم آن حضرت (حضرت امام حسین علیه السّلام) را زیارت کرده ولى به حج نروم. امام علیه السّلام به من فرمودند: چقدر تو به قبر آن جناب نزدیک هستى، پس چه چیز تو را از زیارتش باز مى‌دارد؟ سپس فرمودند: اى معاویه زیارت آن حضرت را ترک مکن. عرض کردم: فدایت شوم نمى‌دانستم که امر چنین بوده و اجر و ثواب آن این مقدار است.

 حضرت فرمودند: اى معاویه کسانى که براى زائرین امام حسین علیه السّلام در آسمان دعاء مى‌کنند به مراتب بیشتر هستند از آنان که در زمین براى ایشان دعاء و ثناء مى‌نمایند. محمّد بن عبد اللّٰه بن جعفر حمیرى از پدرش، از على بن محمّد بن سالم، از عبد اللّٰه بن حمّاد بصرىّ‌ از عبد اللّٰه بن عبد الرّحمن اصم از معاویة بن وهب نقل کرده که وى گفت: اذن گرفتم که بر حضرت ابى عبد اللّٰه علیه السّلام داخل شوم. سپس مثل حدیث مذکور را نقل کرده است.

15. دعای پیامبر و اهلبیت برای زائر امام حسین علیه‌السلام

 (عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قَالَ لِی یَا مُعَاوِیَةُ لَا تَدَعْ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ ع لِخَوْفٍ- فَإِنَّ مَنْ تَرَکَهُ رَأَى مِنَ الْحَسْرَةِ مَا یَتَمَنَّى أَنَّ قَبْرَهُ کَانَ عِنْدَهُ أَ مَا تُحِبُّ أَنْ یَرَى اللَّهُ شَخْصَکَ‏ وَ سَوَادَکَ فِیمَنْ یَدْعُو لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلِیٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ الْأَئِمَّةُ ع- أَ مَا تُحِبُ‏ أَنْ‏ تَکُونَ‏ مِمَّنْ‏ یَنْقَلِبُ‏ بِالْمَغْفِرَةِ لِمَا مَضَى‏ وَ یُغْفَرَ لَکَ ذُنُوبُ سَبْعِینَ سَنَةً أَ مَا تُحِبُّ أَنْ تَکُونَ مِمَّنْ یَخْرُجُ مِنَ الدُّنْیَا وَ لَیْسَ عَلَیْهِ ذَنْبٌ تتبع [یُتْبَعُ‏] بِهِ أَ مَا تُحِبُّ أَنْ تَکُونَ غَداً مِمَّنْ یُصَافِحُهُ رَسُولُ اللَّهِ ص‏^[11])

حضرت امام صادق علیه السّلام فرمودند: اى معاویه، بخاطر خوف و هراس زیارت قبر امام حسین علیه السّلام را ترک مکن زیرا کسى که زیارت آن حضرت را ترک کند چنان حسرتى ببیند که تمنّا و آرزو کند قبر آن جناب نزدش باشد، آیا دوست ندارى که خداوند متعال تو را در زمره کسانى محسوب کند که رسولش صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم و حضرات على و فاطمه و ائمه علیهم السّلام برایش دعا مى‌کنند؟ آیا دوست ندارى از کسانى باشى که گناهان گذشته‌ات آمرزیده شده و براى گناهان هفتاد سال بعد طلب غفران برایت کنند؟ آیا دوست دارى از کسانى باشى که از دنیا خارج مى‌شوند در حالى که در گناهى قابل مواخذه ندارند؟ آیا دوست دارى فرداى قیامت از کسانى باشى که رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم با آنها مصافحه مى‌کند؟

16. نور خوشید که بر زائر می‌تابد گناه او را پاک می‌کند

(صفوان الجمال قال سألت ابا عبد الله و نحن فی طریق المدینۀ: .... فَإِذَا وَقَعَتِ الشَّمْسُ عَلَیْهِ، أَکَلَتْ ذُنُوبَهُ کَمَا تَأْکُلُ النَّارُ الْحَطَبَ، وَ مَا تُبْقِی الشَّمْسُ عَلَیْهِ مِنْ‏ ذُنُوبِهِ شَیْئاً، فَیَنْصَرِفُ وَ مَا عَلَیْهِ ذَنْبٌ)[12]

و هنگامى که آفتاب بر او تابید گناهانش را مى‌خورد همان طورى که آتش هیزم را مى‌خورد، و آفتاب هیچ گناهى را بر او باقى نمى‌گذارد، بنا بر این از زیارت بر مى‌گردد در حالى که هیچ گناهى بر او نیست و حق تعالى درجه‌اش را آن قدر مرتفع و عالى مى‌گرداند.

17. دعای ملائکه برای زائر امام حسین علیه‌السلام

«عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَا تَدَعْ زِیَارَةَ الْحُسَیْنِ ع أَ مَا تُحِبُ‏ أَنْ‏ تَکُونَ‏ فِیمَنْ‏ تَدْعُو لَهُ‏ الْمَلَائِکَةُ.^[13].»

معاویة بن وهب، از حضرت ابى عبد اللّٰه علیه السّلام نقل کرده که آن جناب فرمودند: زیارت حضرت امام حسین علیه السّلام را ترک مکن، آیا دوست ندارى در زمرۀ کسانى باشى که فرشتگان براى آنها دعاء مى‌کنند.

ابِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: وَکَّلَ اللَّهُ تَعَالَى بِقَبْرِ الْحُسَیْنِ ع سَبْعِینَ أَلْفَ مَلَکٍ یُصَلُّونَ عَلَیْهِ کُلَّ یَوْمٍ شُعْثاً غُبْراً مِنْ یَوْمَ قُتِلَ إِلَى مَا شَاءَ اللَّهُ یَعْنِی بِذَلِکَ قِیَامَ الْقَائِمِ ع وَ یَدْعُونَ لِمَنْ زَارَهُ وَ یَقُولُونَ یَا رَبِّ هَؤُلَاءِ زُوَّارُ الْحُسَیْنِ ع افْعَلْ بِهِمْ وَ افْعَلْ بِهِمْ.[14]

ابى بصیر، از حضرت ابى عبد اللّٰه علیه السّلام نقل کرده که آن جناب فرمودند: خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را بر قبر حضرت حسین بن على علیه السّلام موکّل ساخته که هر روز بر او صلوات فرستاده و از روزى که آن حضرت شهید شدند تا زمانى که خدا مى‌خواهد یعنى زمان قیام قائم علیه السّلام ایشان ژولیده و غمگین مى‌باشند، براى زائرین حضرت دعاء کرده و مى‌گویند: پروردگارا، ایشان زائرین حسین علیه السّلام بوده با ایشان چنین و چنان نما.

18. زیارت حسین(ع) بالاتر از «قتل در راه خدا»

صفوان الجمال قال سألت ابا عبد الله و نحن فی طریق المدینۀ: «… فَیَنْصَرِفُ وَ مَا عَلَیْهِ ذَنْبٌ وَ قَدْ رُفِعَ لَهُ مِنَ الدَّرَجَاتِ مَا لَا یَنَالُهُ الْمُتَشَحِّطُ بِدَمِهِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ»[15]

زائر امام حسین(ع) به درجاتی می‌رسد که کسی که در راه خدا به خونش آغشته شده است، نمی‌رسد.

 

19. استغفار ملک موکل شده برای زائر امام حسین تا برگشت دباره یا مرگ

«صفوان الجمال قال سألت ابا عبد الله و نحن فی طریق المدینۀ: وَ یُوَکَّلُ بِهِ مَلَکٌ یَقُومُ مَقَامَهُ، وَ یَسْتَغْفِرُ لَهُ حَتَّى یَرْجِعَ إِلَى الزِّیَارَةِ، أَوْ یَمْضِی ثَلَاثُ سِنِینَ أَوْ یَمُوتَ.»[16]

خدا فرشته‌اى را قائم مقام وى می‌کند که تا بار دیگر او به زیارت حضرت مى‌آید برایش طلب آمرزش کند یا سه سال از این زیارت بگذرد یا فوت شود.

20. برای هر درهم به اندازه کوه احد حسنه برای کسی زائر کربلا را تجهیز کند و نفقه او را بدهد

هِشَامُ بْنُ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی حَدِیثٍ طَوِیلٍ قَالَ: أَتَاهُ رَجُلٌ فَقَالَ لَهُ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ هَلْ یُزَارُ وَالِدُکَ قَالَ فَقَالَ نَعَمْ وَ یُصَلَّى عِنْدَهُ وَ قَالَ یُصَلَّى خَلْفَهُ وَ لَا یُتَقَدَّمُ عَلَیْهِ قَالَ فَمَا لِمَنْ أَتَاهُ ....قَالَ قُلْتُ فَمَا لِمَنْ یُجَهِّزَ إِلَیْهِ وَ لَمْ یَخْرُجْ لَعَلَّهُ تُصِیبُهُ [لِقِلَّةِ نَصِیبِهِ‏] قَالَ یُعْطِیهِ اللَّهُ بِکُلِّ دِرْهَمٍ أَنْفَقَهُ- مِثْلَ أُحُدٍ مِنَ الْحَسَنَاتِ وَ یُخْلِفُ عَلَیْهِ أَضْعَافَ مَا أَنْفَقَهُ وَ یُصْرَفُ عَنْهُ مِنَ الْبَلَاءِ مِمَّا قَدْ نَزَلَ لِیُصِیبَهُ وَ یُدْفَعُ عَنْهُ وَ یُحْفَظُ فِی مَالِه‏)[17]

هشام بن سالم از حضرت ابى عبد اللّٰه علیه السّلام در حدیثى طولانى نقل کرده که شخصى نزد امام صادق علیه السّلام مشرّف شد و به آن جناب عرض کرد: اى پسر رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم: آیا پدر شما را مى‌توان زیارت کرد؟ حضرت فرمودند: بلى، علاوه بر زیارت نماز هم نزد قبر مى‌توان خواند منتهى نماز را باید پشت قبر بجا آورد نه مقدّم و جلو آن. آن شخص عرض کرد: کسى که آن حضرت را زیارت کند چه ثواب و اجرى دارد؟

آن شخص مى‌گوید: عرض کردم: اجر کسى که دیگرى را مجهّز کرده و به زیارت قبر آن حضرت بفرستد ولى خودش بواسطه عارضه و علّتى که پیش آمده به زیارت نرود چیست‌؟ حضرت فرمودند: به هر یک درهمى که خرج کرده و انفاق نموده همانند کوه احد حسنات حقتعالى براى او منظور مى‌فرماید و باقى مى‌گذارد و بر او چند برابر آنچه متحمّل شده و بلا و گرفتارى‌هائى که بطور قطع نازل شده تا به وى اصابت کرده را از او دفع مى‌نماید و مال و دارائى او را حفظ‍‌ و نگهدارى مى‌کند.

21. کسی که در راه زیارت امام حسین کشته شود

....قَالَ قُلْتُ فَمَا لِمَنْ قُتِلَ عِنْدَهُ جَارَ عَلَیْهِ سُلْطَانٌ فَقَتَلَهُ قَالَ أَوَّلُ قَطْرَةٍ مِنْ دَمِهِ یُغْفَرُ لَهُ بِهَا کُلُّ خَطِیئَةٍ وَ تُغْسَلُ طِینَتُهُ الَّتِی خُلِقَ مِنْهَا الْمَلَائِکَةُ حَتَّى تَخْلُصَ کَمَا خَلَصَتِ الْأَنْبِیَاءُ المخلصین [الْمُخْلَصُونَ‏] وَ یَذْهَبُ عَنْهَا مَا کَانَ خَالَطَهَا- مِنْ أَجْنَاسِ طِینِ أَهْلِ الْکُفْرِ وَ یُغْسَلُ قَلْبُهُ وَ یُشْرَحُ صَدْرُهُ وَ یُمْلَأُ إِیمَاناً فَیَلْقَى اللَّهَ وَ هُوَ مُخْلَصٌ مِنْ کُلِّ مَا تُخَالِطُهُ الْأَبْدَانُ وَ الْقُلُوبُ وَ یُکْتَبُ لَهُ شَفَاعَةٌ فِی أَهْلِ بَیْتِهِ وَ أَلْفٍ مِنْ إِخْوَانِهِ- وَ تَوَلَّى الصَّلَاةَ عَلَیْهِ الْمَلَائِکَةُ مَعَ جَبْرَئِیلَ وَ مَلَکِ الْمَوْتِ وَ یُؤْتَى بِکَفَنِهِ وَ حَنُوطِهِ مِنَ الْجَنَّةِ وَ یُوَسَّعُ قَبْرُهُ عَلَیْهِ وَ یُوضَعُ لَهُ مَصَابِیحُ فِی قَبْرِهِ وَ یُفْتَحُ لَهُ بَابٌ مِنَ الْجَنَّةِ- وَ تَأْتِیهِ الْمَلَائِکَةُ بِالطُّرَفِ مِنَ الْجَنَّةِ وَ یُرْفَعُ بَعْدَ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ یَوْماً إِلَى حَظِیرَةِ الْقُدْسِ- فَلَا یَزَالُ فِیهَا مَعَ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ حَتَّى تُصِیبَهُ النَّفْخَةُ الَّتِی لَا تُبْقِی شَیْئاً فَإِذَا کَانَتِ النَّفْخَةُ الثَّانِیَةُ وَ خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ کَانَ أَوَّلُ مَنْ یُصَافِحُهُ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ الْأَوْصِیَاءَ وَ یُبَشِّرُونَهُ وَ یَقُولُونَ لَهُ الْزَمْنَا وَ یُقِیمُونَهُ عَلَى الْحَوْضِ فَیَشْرَبُ مِنْهُ وَ یَسْقِی مَنْ أَحَب‏[18]

آن شخص مى‌گوید: عرض کردم: اجر و ثواب کسى که نزد آن حضرت کشته شود چیست، مثلا سلطان ظالمى بر وى ستم کرده و او را آنجا بکشد؟ حضرت فرمودند: اولین قطره خونش که ریخته شود خداوند متعال تمام گناهانش را مى‌آمرزد و طینتى را که از آن آفریده شده فرشتگان غسل داده تا از تمام آلودگى‌ها و تیره‌گى‌ها پاک و خالص شده همان طورى که انبیاء مخلص خالص و پاک مى‌باشند و بدین ترتیب آنچه از اجناس طین اهل کفر با طینت وى آمیخته شده زدوده مى‌گردد و نیز قلبش را شستشو داده و سینه‌اش را فراخ نموده و آن را مملو از ایمان کرده و بدین ترتیب خدا را ملاقات کرده در حالى که از هر چه ابدان و قلوب با آن مخلوط‍‌ هستند پاک و منزه مى‌باشد و برایش مقرّر مى‌شود که اهل بیتو هزار تن از برادران ایمانى خود را بتواند شفاعت کند و فرشتگان با همراهى جبرئیل و ملک الموت متولى خواندن نماز بر او مى‌گردند و کفن و حنوطش را از بهشت آورده و در قبرش توسعه داده و چراغ‌هائى در آن مى‌افروزند و دربى از آن بهشت باز مى‌کنند و فرشتگان برایش اشیاء تازه و تحفه‌هائى بدیع از بهشت مى‌آورند و پس از هیجده روز او را به خطیره القدس (بهشت) برده پس پیوسته در آنجا با اولیاء خدا خواهد بود تا نفخه‌اى که با دمیده‌شدنش هیچ چیز باقى نمى‌ماند دمیده شود و وقتى نفخه دوّمى دمیده شد و وى از قبر بیرون آمد اوّلین کسى که با او مصافحه مى‌کند رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم و امیر المؤمنین علیه السّلام و اوصیاء سلام اللّٰه علیهم بوده که به وى بشارت داده و مى‌گویند: با ما باش و سپس او را کنار حوض کوثر آورده و از آن به او مى‌نوشانند و سپس به هر کسى که او بخواهد و دوست داشته باشد نیز مى‌آشامانند.

22. کسی که در راه زیارت زندانی شود و یا کتک بخورد

.... قُلْتُ فَمَا لِمَنْ حُبِسَ فِی إِتْیَانِهِ قَالَ لَهُ بِکُلِّ یَوْمٍ یُحْبَسُ وَ یَغْتَمَّ فَرْحَةٌ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ فَإِنْ ضُرِبَ بَعْدَ الْحَبْسِ فِی إِتْیَانِهِ کَانَ لَهُ بِکُلِّ ضَرْبَةٍ حَوْرَاءُ وَ بِکُلِّ وَجَعٍ یَدْخُلُ عَلَى بَدَنِهِ أَلْفُ أَلْفِ حَسَنَةٍ وَ یُمْحَى بِهَا عَنْهُ أَلْفُ أَلْفِ سَیِّئَةٍ وَ یُرْفَعُ لَهُ بِهَا أَلْفُ أَلْفِ دَرَجَةٍ وَ یَکُونُ مِنْ مُحَدِّثِی رَسُولِ اللَّهِ ص حَتَّى یَفْرُغَ مِنَ الْحِسَابِ فَیُصَافِحُهُ حَمَلَةُ الْعَرْشِ وَ یُقَالُ لَهُ سَلْ مَا أَحْبَبْتَ وَ یُؤْتَى ضَارِبُهُ لِلْحِسَابِ فَلَا یُسْأَلُ عَنْ شَیْ‏ءٍ وَ لَا یُحْتَسَبُ بِشَیْ‏ءٍ وَ یُؤْخَذُ بِضَبُعَیْهِ حَتَّى یُنْتَهَى بِهِ إِلَى مَلَکٍ یَحْبُوهُ وَ یُتْحِفُهُ بِشَرْبَةٍ مِنَ الْحَمِیمِ وَ شَرْبَةٍ مِنَ الْغِسْلِینِ- وَ یُوضَعُ عَلَى مِثَالٍ [مَقَالٍ‏] فِی النَّارِ فَیُقَالُ لَهُ ذُقْ بِمَا قَدَّمَتْ یَدَاکَ فِیمَا آتَیْتَ إِلَى هَذَا الَّذِی ضَرَبْتَهُ سَبَباً إِلَى وَفْدِ اللَّهِ وَ وَفْدِ رَسُولِهِ وَ یَأْتِی بِالْمَضْرُوبِ إِلَى بَابِ جَهَنَّمَ وَ یُقَالُ لَهُ انْظُرْ إِلَى ضَارِبِکَ وَ إِلَى مَا قَدْ لَقِیَ فَهَلْ‏ شَفَیْتُ صَدْرَکَ وَ قَدِ اقْتُصَّ لَکَ مِنْهُ فَیَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی انْتَصَرَ لِی وَ لِوُلْدِ رَسُولِهِ مِنْهُ.)[19]

آن شخص مى‌گوید: عرض کردم: اجر و ثواب کسى که به خاطر زیارت آن حضرت حبس شده چیست‌؟ حضرت فرمودند: در مقابل هر روزى که حبس شده و غمگین مى‌گردد سرور و شادى منظور شده که تا قیامت ادامه دارد و اگر پس از حبس او را زدند در قبال هر یک ضربه‌اى که به وى اصابت مى‌کند یک حوریّه‌اى به او داده شده و به ازاء هر دردى که بر پیکرش وارد مى‌شود هزار هزار حسنه ملاحظه گردیده و هزار هزار لغزش و گناه از او محو و زائل گشته و هزار هزار درجه ارتقاء داده مى‌شود و از ندیمان رسول خدا صلّى اللّٰه علیه و آله و سلّم محسوب شده تا از حساب فارغ گردد و پس از آن فرشتگانى که حمله عرش هستند با او مصافحه کرده و به او مى‌گویند: آنچه دوست دارى بخواه. و زننده وى را براى حساب حاضر مى‌کنند پس هیچ سؤالى از او نکرده و با هیچ چیز اعمالش را نسنجیده و محاسبه نکرده بلکه دو بازویش را گرفته و او را برده و به فرشته‌اى تحویل داده و آن فرشته به او جرعه‌اى از حمیم (آب داغ جهنم)و جرعه‌اى از غسلین (آب چرک که از پوست و گوشت دوزخیان جارى مى‌باشد) مى‌چشاند و سپس او را روى تکه‌اى سرخ از آتش قرار داده و به وى مى‌گویند: بچش چیزى را که دست‌هایت پیش پیش بواسطه زدن شخصى که او را زدى براى تو فرستاده‌اند، کسى را که زدى پیک و پیام آور خدا و رسول خدا بود و در این هنگام مضروب را آورده و نزدیک درب جهنّم نگاه داشته و به او مى‌گویند: به زننده خود بنگر و به آنچه به سرش آمده نظر نما آیا سینه‌ات شفاء مى‌یابد؟ این عذابى که به او وارد شده بخاطر قصاص براى تو مى‌باشد، پس مى‌گوید: حمد خدا را که من و فرزند رسول خود را یارى فرمود.

 

 

 

---

[1] (من لا یحضره الفقیه: ج‏2، ص582)

[2] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات. ص128

[3] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص152

[4] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، ص151.

[5] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات. ص128

[6] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات. ص128

[7] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات. ص127

[8] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات. ص297

[9] کامل الزیارات، النص، ص: 118

[10] کامل الزیارات، ص: 117

[11] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات -. ص117

[12] کامل الزیارات، ج۱، ص۲۹۷

[13] ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، .

[14] کامل الزیارات، ص: 119

[15] کامل الزیارات، ص ۲۹۷

[16] کامل الزیارات، ج۱، ص۲۹۷

[17] کامل الزیارات، النص، ص: 124

[18] کامل الزیارات، النص، ص: 124

[19] کامل الزیارات، النص، ص: 125

شیوه اهل‌بیت برای زنده نگه‌داشتن یاد امام حسین علیه‌السلام

 

امامان اهل‌بیت علیهم‌السلام در تلاش براى زنده نگه‌داشتن یاد امام حسین علیه‌السلام از شیوه‌های گوناگونى استفاده می‌کردند، از جمله:

1_ برپایى مجالس سوگوارى

  علقمه حضرمى نقل مى‌کند که امام باقر علیه‌السلام در روز عاشورا براى امام حسین علیه‌السلام در خانه‌اش اقامه عزا می‌کرد: « ثُمَّ لَیَنْدِبُ الْحُسینَ علیه‌السلام وَ یَبْکِیهِ وَ یَأْمُرُ مَنْ فِی دارِهِ مِمَّنَ لا یَتَّقِیهِ بِالْبُکاءِ عَلَیْهِ... وَلْیَعُزِّ بَعْضُهُمْ بَعْضاً بِمُصابِهِمْ بِالْحُسَیْنِ علیه‌السلام؛ امام باقر علیه‌السلام بر امام حسین می‌گریست و به افرادى که در خانه بودند و از آنان تقیّه نمی‌کرد، می‌فرمود: بر آن حضرت سوگواری کنند... و به آنان می‌فرمود در مصیبت حسین علیه‌السلام به یکدیگر تسلیت بگویند.»[1]

2_ یادآورى مصائب آن حضرت علیه‌السلام در مناسبت‌های مختلف

  در حدیثى می‌خوانیم امام صادق علیه‌السلام به داود رقّى فرمود: «إِنِّی ما شَرِبْتُ ماءً بارِداً إِلَّا وَ ذَکَرْتُ الْحُسَینَ علیه‌السلام؛ من هرگز آب سرد ننوشیدم مگر این‌که به یاد امام حسین علیه‌السلام افتادم.»[2]

در روایتى دیگر می‌خوانیم وقتی‌که منصور دوانیقى درِ خانه امام صادق علیه‌السلام را آتش زد، آن حضرت در منزل حضور داشت و آتش را خاموش کرده و دختران و بانوان وحشت زده‌اش را آرام نمود. فرداى آن روز تعدادى از شیعیان براى احوالپرسى خدمت امام علیه‌السلام شرفیاب شدند. امام علیه‌السلام را گریان و اندوهگین یافتند، پرسیدند: این‌همه اندوه و گریه از چیست؟ آیا به دلیل گستاخى و بی‌حرمتی آنان نسبت به شما است؟ امام علیه‌السلام پاسخ داد؛ «لا، وَ لکِنْ لَمَّا أَخَذَتِ النَّارُ ما فِی الدِّهْلِیزِ نَظَرْتُ إِلى نِسائِى وَ بَناتِى یَتَراکَضْنَ فِی صَحْنِ الدَّارِ مِنْ حُجْرَةٍ إِلَى حُجْرَةٍ وَ مِنْ مَکانٍ إِلى مَکانٍ هذا وَ أَنَا مَعَهُنَّ فِی الدَّارِ فَتَذَکَّرْتُ فِرارَ عِیالِ جَدِّىَ الْحُسَیْنِ علیه‌السلام یَوْمَ عاشُورا مِنْ خَیْمَةٍ إلى خَیْمَةٍ وَ مِنْ خِباءٍ إلى خِباءٍ؛ امام فرمود: هرگز براى این گریه نمی‌کنم، بلکه گریه من براى این است که وقتى آتش زبانه کشید، دیدم بانوان و دختران من از این اتاق به آن اتاق و از اینجا به آنجا پناه می‌برند با این‌که (تنها نبودند و) من نزدشان حضور داشتم، با دیدن این صحنه به یاد بانوان جدّم حسین علیه‌السلام در روز عاشورا افتادم که از خیمه‌ای به خیمه دیگر و از پناهگاهى به پناهگاه دیگر فرار می‌کردند (و مردان آن‌ها همه شهید شده بودند.»[3]

3_  گریستن و گریاندن 

 از مؤثّرترین تدابیر ائمّه اطهار علیهم‌السلام براى احیاى نهضت عاشورا گریه بر امام حسین علیه‌السلام است. امام سجّاد علیه‌السلام در طول دوران امامتش پیوسته سوگوار قصّه عاشورا بود و در این مصیبت آن‌قدر گریست که از «بکّائین عالم» (بسیار گریه کنندگان) لقب داده شد. آن حضرت می‌فرمود: «إِنى لَمْ اذْکُرْ مَصْرَعَ بَنى فاطِمَةَ إِلّا خَنَقَتْنِى الْعَبْرَةُ؛ هر زمان که به یاد قتلگاه فرزندان فاطمه (کربلا) می‌افتم، اشک گلوگیرم می‌شود.»[4]

گریه‌های امام علیه‌السلام که در هر مناسبتى به آن اقدام می‌کردند باعث بیدارى عمومى و مانع از فراموش‌شدن نام و یاد شهیدان عاشورا شد.  امامان بزرگوار شیعه نه‌تنها خود در عزاى سالار شهیدان می‌گریستند، بلکه همواره مردم را به گریستن بر امام حسین علیه‌السلام تشویق و ترغیب می‌کردند.  در روایتى از امام رضا علیه‌السلام آمده است: «فَعَلى مِثْل الْحُسَیْنِ فَلْیَبْکِ الْباکون، فَإِن الْبکاءَ عَلَیْهِ یَحُط الذُّنُوبَ الْعظامَ؛ پس بر همانند حسین علیه‌السلام باید گریه کنندگان گریه کنند، چرا که گریه بر آن حضرت گناهان بزرگ را می‌ریزد.»[5] به‌موازات ثواب‌های عظیمى که براى گریستن در روایات آمده است، براى گریاندن و حتّى «تباکى» (حالت گریه به خود گرفتن) ثواب‌های زیادى ذکر شده است.

در روایتى در ارتباط با گریه بر مظلومیّت اهل‌بیت علیهماالسلام می‌خوانیم: «... مَنْ بَکى وَ أَبْکى واحِدَاً فَلَهُ الْجَنَّةُ، وَ مَنْ تَباکى فَلَهُ الْجَنَّةُ؛ هر کس بگرید و (حتّى) یک تن را بگریاند، پاداشش بهشت است و هر کس حالت اندوه و گریه به خود بگیرد پاداش او بهشت است.[6]

  ۴_ تشویق شاعران به مرثیه سرایى 

 شاعرانى که مصائب امام حسین علیه‌السلام را به شعر درآورده و در مجالس و محافل می‌خواندند، همواره مورد لطف خاصّ و عنایت ویژه ائمّه معصومین علیهم‌السلام قرار داشتند.

شعراى بنامى چون «کُمَیت اسدى»، «دِعبل خُزاعى»، «سیّد حِمْیرى» و... به عنوان (شاعران اهل‌بیت) با تشویق ائمّه اطهار علیهم‌السلام از موقعیّت‌های اجتماعى بلندى در بین مردم برخوردار بودند. 

هارون مکفوف (یکى از یاران امام صادق علیه‌السلام) می‌گوید: به محضر آن حضرت شرفیاب شدم، فرمود: «برایم مرثیه بخوان. برایش خواندم. فرمود: «لا، کَما تَنْشِدُونَ وَ کَما تَرْثِیهِ عِنْدَ قَبْرِهِ؛ این گونه نمی‌خواهم، آن‌گونه که در کنار قبر آن حضرت علیه‌السلام مرثیه می‌خوانید، بخوان» و من خواندم: «أُمْرُرُ عَلى جَدَثِ الْحُسَیْنِ فَقُلْ لَأَعْظُمِهِ الزَّکِیَّةِ  «از کنار قبر حسین علیه‌السلام گذر کن و به آن استخوان‌های پاک او بگو... »  دیدم آن حضرت به گریه افتاد، سکوت کردم، ولى فرمود: ادامه بده، ادامه دادم. فرمود: «بازهم بخوان» خواندم تا به این بیت رسیدم: «یا مَرْیَمُ قُومی وَانْدُبِی مَوْلاکِ وَ عَلَى الْحُسَینِ فَاسْعَدی بِبُکاکِ»؛ «اى مریم! برخیز و بر مولاى خود ندبه کن و با گریه ات بر حسین علیه‌السلام رستگارى طلب کن».  دیدم امام صادق علیه‌السلام گریه کرد و بانوان، شیون سر دادند. وقتى آرام شدند،

حضرت فرمود: «یا أَبا هارُونَ مَنْ أَنْشَدَ فِى الْحُسَیْنِ فَأَبْکى عَشْرَةً فَلَهُ الْجَنَّةُ؛ اى ابوهارون! هرکس بر امام حسین علیه‌السلام مرثیه بخواند و ده نفر را بگریاند،پاداش او بهشت است.[7]

۵- اهمّیّت به تربت امام حسین علیه‌السلام 

 دشمنان اسلام از بنى امیّه و بنى عبّاس با تمام توان، تلاش می‌کردند تا قیام امام علیه‌السلام و یاران پاکباخته‌اش به دست فراموشى سپرده شود و مردم از آن سخنى نگویند و حتّی اثرى از قبر آن امام همام به جاى نماند.  از این‌رو، برخى از خلفاى عبّاسى بارها به ویران کردن قبر آن حضرت اقدام کردند. ولى از آن سو ائمّه اطهار علیهم‌السلام در هر فرصتى براى مقابله با این جریان بپا خواستند و تربت آن حضرت را قطعه‌ای از خاک بهشت، مایه شفاى دردها، و موجب برکت زندگى دانسته‌اند.  در روایتى از امام موسى بن جعفر علیهماالسلام می‌خوانیم: «لا تَأْخُذُوا مِنْ تُرْبَتی شَیْئاً لِتَبَرَّکُوا بِهِ، فَإِنَّ کُلَّ تُرْبَةٍ لنا مُحَرَّمَةٌ إِلَّا تُرْبَةُ جَدِّى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِىٍّ علیهما السلام فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَها شِفاءً لِشِیعَتِنا وَ أَوْلِیائِنا؛ از تربت من چیزى براى تبرّک بر ندارید، زیرا همه تربت‌ها جز تربت جدّم امام حسین علیه‌السلام (خوردنش) حرام است. خداوند- عزّ و جلّ- آن را براى شیعیان و دوستان ما شفا قرار داده است».[8]

در حالات امام سجاد علیه‌السلام آمده است که در پارچه‌ای تربت امام حسین علیه‌السلام را نگه می‌داشت: «فکانَ إِذا حَضَرَتْهُ الصَّلاةُ صَبَّهُ عَلى سَجَّادَتِهِ وَ سَجَدَ عَلَیْهِ؛ هرگاه وقت نماز می‌رسید، آن (تربت) را روى سجّاده‌اش می‌ریخت و بر آن سجده می‌کرد.»[9]

مجموع روایاتى که در مورد تربت امام حسین علیه‌السلام وارد شده است، می‌رساند که استفاده از برکت آن تربت پاک، از نخستین روز ولادت، با باز کردن کام نوزاد با آن آغازشده و تا واپسین لحظات حیات و قرار دادن تربت در قبر، به پایان می‌رسد. همچنین ساختن مهر و تسبیح با تربت کربلا و همراه داشتن آن و خوردن مقدار بسیار کمى (مثلاً به اندازه یک عدس در آب حل کند و بخورد) از آن به قصد شفا و باز کردن افطار در روز عید فطر با آن مورد ترغیب و توصیه ائمّه اطهار علیهم‌السلام بوده است.

۶- اهتمام ویژه به زیارت مرقد امام حسین علیه‌السلام 

 ائمّه اطهار علیهم‌السلام گذشته از آن‌که خودشان به زیارت قبر امام حسین علیه‌السلام می‌رفتند، با بیان پاداش‌های عظیم براى زیارت آن حضرت، شیعیان را براى رفتن به کربلا تشویق و بسیج می‌کردند و خاطره آن شهیدان پرافتخار را زنده نگه‌داشته، ضربات سنگینى را بر پیکر کفر و عناد و دشمنان اهل‌بیت علیهم‌السلام وارد می‌کردند.  از امام صادق علیه‌السلام چنین نقل‌شده است: «ما مِنْ احَدٍ یَوْمَ الْقِیامَةِ إِلَّا وَ هُوَ یَتَمَنَّى أَنَّهُ زارَ الْحُسَیْنَ بْنَ عَلىٍّ علیهما السلام لِما یَرى لَما یُصْنَعُ بِزُوَّارِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِىٍّ علیهما السلام مِنْ کَرامَتِهِمْ عَلَى اللَّهِ؛ هر کسى در روز قیامت، آرزو مى کند که از زائران قبر امام حسین علیه‌السلام باشد، از فزونى آنچه ازکرامت آنان (زائران قبر آن حضرت) نزد خداوند مشاهده مى کند.»[10]

و نیز از امام صادق علیه‌السلام روایت شده است: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ عَلى مَوائِدِ نُورٍ یَوْمَ الْقِیامَةِ، فَلْیَکُنْ مِنْ زُوَّارِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِىٍّ علیهما السلام؛ هر کس دوست دارد روز قیامت در کنار سفره هاى نور الهى بنشیند، باید از زائران امام حسین علیه‌السلام باشد.»[11]

 

---

[1] المصباح (للکفعمی)، ج۱، ص۴۸۲

[2] الأمالی (للصدوق)، ج۱، ص۱۴۲

[3] مجمع مصائب اهل البیت، الخطیب الهندوبى، ج 1، ص 61

[4] کامل الزیارات، ج۱، ص۱۰۷

[5] الأمالی (للصدوق)، ج۱، ص۱۲۸

[6] بحار الأنوار، ج۴۴، ص۲۸۸

[7] کامل الزیارات، ج۱، ص۱۰۵

[8] بحار الأنوار، ج۵۷، ص۱۵۷

[9] مصباح المتهجد، ج۲، ص۷۳۳

[10] وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۴۲۴

[11] کامل الزیارات، ج۱، ص۱۳۵